Προς έκπληξη μου λοιπόν η λέξη μούντζα έχει καταγωγή που πάει πολύ πίσω στο χρόνο.Κατά τα βυζαντινά χρόνια η μούντζα αποτελούσε ποινή για τα ελαφρύτερα παραπτώματα.Ο δράστης σωφρονιζόταν δια της μεθόδου του δημόσιου εξευτελισμού περιφερόμενος σιδηροδέσμιος στους δρόμους με το πρόσωπο λερωμένο από στάχτη.Και επειδή η στάχτη απλωνόταν στο πρόσωπο στο πρόσωπο του κατάδικου με την παλάμη και τα δάχτυλα αφήνοντας το ανάλογο ίχνος με τον καιρό και μόνο η χειρονομία απέκτησε απαξιωτικό χαρακτήρα.Σύμφωνα με μια άλλη , αμφισβητήσιμη, εκδοχή η χρήση της μούντζας ή του φασκελώματος όπως λεγόταν χρονολογείται ήδη από τα αρχαιοελληνικά χρόνια.Συγκεκριμένα κατά την εκδοχή αυτή η μούντζα ή φάσκελο χρησιμοποιόταν στα Ελευσίνια μυστήρια και συνοδευόταν από κατάρες με κατεύθυνση τα κακά πνεύματα ή τον εκάστοτε εχθρό.
Τα χρόνια βέβαια έχουν περάσει και η πράξη που συνδεόταν με την ποινή του εξευτελισμού έχει γίνει κοινός τόπος στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.Μπορεί λοιπόν σύμφωνα με τη λογική της απαξίωσης των ποινών που επικρατεί σήμερα να επιβληθεί στον κάθε φασκελορίχτη μια χρηματική ποινή ή ακόμα και ποινή περιοριστική της ελευθερίας του;Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η μούντζα ξεπερνά τα όρια της διαμαρτυρίας και μπορεί να χαρακτηριστεί ως αντιδημοκρατική πρακτική.Ότι καταπατά αδικαιολογήτως κατοχυρωμένα ατομικά δικαιώματα και ότι η ανοχή απέναντι στη μουντζοκρατία θα μπορούσε να αποτελέσει δούρειο ίππο για την επικράτηση άλλων, πιο δυσάρεστων πρακτικών όπως η εξύβριση και η σωματική βία.
Για να απαντήσουμε στις επιφυλάξεις αυτές πρέπει να σκεφτούμε την ιστορική διαδρομή της μούντζας αλλά κυρίως το χαρακτήρα που έχει λάβει σήμερα.Η μούντζα δεν απευθύνεται πια στους εγκληματίες και τους κοινωνικά απόβλητους.Το σύστημα έχει φροντίσει για την ύπαρξη άλλων ποινών.Χρησιμεύει για να εκφράζει την αγανάκτηση και την αποδοκιμασία μας προς μία ενέργεια και έχει περάσει στο χώρο της λαϊκής παράδοσης ως τέτοιο εργαλείο και όχι ως μέθοδος στιγματισμού.Οι κινητές και ακίνητες εικόνες ανά τους καιρούς της έχουν προσδώσει και ένα κωμικό στοιχείο.Στην ίδια κατηγορία με τη μούντζα μπορούν να καταταγούν και ενέργειες αποδοκιμασίας όπως το σφύριγμα και το γιουχάισμα.Και οποιαδήποτε ποινικοποίηση τους θα θεωρηθεί ως ύποπτα καταπιεστική.
Το σημαντικότερο πρόβλημα με τη μουντζοκρατία βρίσκεται αλλού.Στο κατά πόσο το φασκέλωμα είναι ο καταλληλότερος τρόπος έκφρασης της διαφωνίας μας.Είναι μήπως το προκάλυμμα για την αδυναμία να θέσεις το συνομιλητή σου ενώπιον των επιχειρημάτων σου;Αυτό το οποίο είναι βέβαιο είναι ότι η μούντζα υπακούει στους νόμους του πλήθους.Χρησιμοποιώντας την κρύβεσαι πίσω από τη χειρονομία σου χωρίς να χρειάζεται να απολογηθείς ή να αντιπροτείνεις κάτι.Είσαι απλά ένας από τους απανταχού φασκελορίχτες.Ρίχνοντας τη μούντζα σου κάνεις το ''καθήκον'' σου αποδοκιμάζοντας τα κακώς κείμενα χωρίς να κάνεις το ίδιο όταν έρθει η ώρα σου για πράξη (πώς να αρνηθείς ένα ρουσφετάκι ρε αδερφέ ).Σίγουρα όμως έχει και η μούντζα τη θέση της.Και έχει θέση σε μια κοινωνία σαν τη δικιά μας, όπου οι οδοί επικοινωνίας αρχίζουν να διακόπτονται, τόσο αυτές μεταξύ των απλών πολιτών όσο και αυτές μεταξύ των πολιτών και της πολιτικής ηγεσίας.Τότε οι μούντζες, ως εργαλείο έκτακτης ανάγκης, είναι από τις λίγες ενέργειες ικανές να διαπεράσουν το πετσί των παχύδερμων συνομιλητών μας.
Χρήσιμο λοιπόν εργαλείο το φάσκελο αρκεί να συνοδεύεται, όποτε είναι δυνατόν, και από πράξεις.Και όσοι διαμαρτύρονται για τη φασκελοκαταιγίδα που πλήττει τη χώρα μας καλά θα κάνουν πρώτα να ξεβουλώσουν τα κανάλια της επικοινωνίας και της εμπιστοσύνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου