Εκλογική μυθολογία

Η υπέρτατη στιγμή του δημοκρατικού πολιτεύματος, αυτό που το διαχωρίζει από τους προκατόχους του βρίσκεται μπροστά μας.Η Βουλή διαλύθηκε και οι πολίτες θα κληθούν στις 6 Μαΐου κυριευμένοι από αίσθημα ευθύνης να εκλέξουν νέα ώστε με σύνεση και αποτελεσματικότητα να διαχειριστεί τις ανάγκες του κράτους.Βέβαια όλοι γνωρίζουμε ότι η εκλογική διαδικασία έχει χάσει αυτή της την αίγλη έχοντας μετατραπεί σε μια εθνική εμποροπανήγυρη.Πριν όμως ασχοληθούμε με τους εμπόρους και την πραμάτεια τους θα πρέπει να μάθουμε μερικούς από τους νόμους της αγοράς.Στόχος του κειμένου αυτού είναι να καταρριφθούν ορισμένοι εκλογικοί μύθοι ώστε να μη χρησιμοποιούνται υπαίτια από κάποιους και να μην διαδίδονται λόγω αγνοίας από άλλους.


Μύθος πρώτος:Τα λευκά ψηφοδέλτια προσμετρώνται υπέρ του πρώτου κόμματος.

Πολλοί συγχέουν το ρόλο των λευκών ψηφοδελτίων με αυτόν της ρήτρας εξομάλυνσης, του bonus των 50 εδρών που δίνεται στο πρώτο κόμμα για να επιτύχει ευκολότερα αυτοδυναμία.Η νεότερη εκλογική νομοθεσία ορίζει ότι μόνο τα έγκυρα ψηφοδέλτια λαμβάνονται υπ όψιν για την κατανομή των βουλευτικών εδρών.Ως προς τα λευκά ψηφοδέλτια ο ερμηνευτικός νόμος 3434/2006 καταλήγει ότι δεν περιλαμβάνονται στα έγκυρα εξομοιώνοντας τα με τα άκυρα ψηφοδέλτια.Με δυο λόγια είτε δεν μπεις καν στο παραβάν είτε προτιμήσεις την επιλογή του λευκού ή του άκυρου είναι το ένα και το αυτό.

Συμπεράνουμε λοιπόν ότι τα λευκά δεν βοηθούν άμεσα το πρώτο κόμμα.Το βοηθούν όμως έμμεσα να επιτύχει την αυτοδυναμία ενώ ταυτόχρονα επικουρεί τα άλλα κόμματα είτε στην αύξηση των ποσοστών τους είτε στην επίτευξη του 3% ώστε να μπουν στη Βουλή.Αυτό συμβαίνει γιατί οι έδρες που θα πάρει το κάθε κόμμα υπολογίζονται  από ένα κλάσμα του οποίου παρανομαστής είναι το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων.Άρα όσο μικρότερος είναι ο παρανομαστής τόσο μεγαλύτερο είναι και το υπόλοιπο του κλάσματος κατ' επέκταση και οι έδρες.

Αντιδράσεις έχουν εκφραστεί κατά της περί των λευκών ψηφοδελτίων ρύθμισης.Κατά της ρύθμισης στράφηκε και το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο το οποίο με απόφασή του το 2005 έκρινε το λευκό ψηφοδέλτιο ως έκφραση του εκλογικού δικαιώματος και θεώρησε ότι πρέπει να λαμβάνεται υπ όψιν στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος.Υπό το υπάρχον σύστημα όμως το λευκό εξομοιώνεται με το άκυρο και δεν υπολογίζεται οπότε είναι μάλλον ακατάλληλος τρόπος έκφρασης της διαμαρτυρίας.

Μύθος δεύτερος:Η εκδικητική ψήφος προς τα ''άγνωστα'' κόμματα πλήττει τα μεγαλύτερα κόμματα.

Αφού λοιπόν η αποχή, το λευκό και το άκυρο δε βοηθούν μήπως να ψηφίσουμε ρε αδερφέ κάποιο από τα καταδικασμένα να μην μπουν στη Βουλή κόμματα ώστε να πιαστεί ως έγκυρη η ψήφος μας (και κατ' επέκταση να συμβάλλει στη διαμόρφωση του παρανομαστή που αναφέραμε παραπάνω);Άλλωστε υπάρχουν πολλά τέτοια κόμματα.Ενδεικτικά στις εκλογές του 2009 εικοσιεννέα κόμματα διεκδίκησαν την ψήφο μας ενώ στις φετινές εκλογές οι υποψήφιοι σχηματισμοί θα είναι εικοσιδύο.

Δυστυχώς ούτε εδώ μπορούμε να φανούμε ποιο έξυπνοι από το νομοθέτη.Και αυτό γιατί , πάλι σύμφωνα με τη νομοθεσία, στην κατανομή των εδρών επιδρούν μόνο οι ψήφοι που εξασφάλισαν τα κόμματα που κατάφεραν να μπουν στη Βουλή.Αυτό σημαίνει ότι στο σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που θα αποτελέσουν τον παρανομαστή του κλάσματος περιλαμβάνονται μόνο αυτά τα ψηφοδέλτια που πηγαίνουν στα κόμματα, τα οποία θα αποκτήσουν τελικά θα αποκτήσουν το ελάχιστο των 6 εδρών μαζί με το δικαίωμα εισόδου στη Βουλή.Άρα όσο αυξάνεται το ποσοστό των έγκυρων ψηφοδελτίων που πηγαίνουν σε κόμματα εκτός Βουλής (μειώνοντας ταυτόχρονα τον απόλυτο αριθμό των προσμετρωμένων για τις έδρες ψήφους) τόσο μειώνεται και ο αριθμός ψήφων που πρέπει να συγκεντρώσει το πρώτο κόμμα για να εξασφαλίσει μαζί με το bonus των 50 εδρών την αυτοδυναμία.

Μύθος τρίτος:Μόνο το πρώτο κόμμα μπορεί να προτείνει κυβέρνηση συνεργασίας αν δεν καταφέρει να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία.

Στην περίπτωση αυτή η απάντηση έρχεται κατευθείαν από το Σύνταγμα.Αν κανένα κόμμα δεν μπορέσει να πάρει το ποσοστό που θα του εξασφαλίσει την αυτοδυναμία (το οποίο κυμαίνεται από 40% εώς 43% εξαρτώμενο από τους παράγοντες που αναφέρθηκαν παραπάνω) ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε κάθε κόμμα το οποίο κατάφερε να μπει στη Βουλή με σειρά προτεραιότητας καθοριζόμενη από το ποσοστό του κάθε κόμματος.Αν το πρώτο κόμμα δεν καταφέρει να λειάνει τις γωνίες και να συνεργαστεί εντολή δίνεται στο δεύτερο, στο τρίτο κόμμα και ούτω καθεξής.Λόγου χάριν είναι δυνατόν το δεύτερο κόμμα να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργαζόμενο με το τέταρτο και το πέμπτο.Ένα τέτοιο ενδεχόμενο παρόλο που δεν έχει προκύψει ποτέ στην ιστορία της Ελληνικής Δημοκρατίας εφόσον προβλέπεται από το Σύνταγμα δεν μπορεί να αποκλειστεί.

*Για όποιον ενδιαφέρεται οι έδρες που δικαιούται κάθε εκλογικός σχηματισμός προκύπτει από το γινόμενο των ψήφων που συγκεντρώνει ο σχηματισμός με το 250 διαιρούμενο με το με το άθροισμα των εγκύρων ψηφοδελτίων που συγκέντρωσαν όσοι σχηματισμοί συμμετέχουν στην κατανομή των εδρών.